Ακίνδυνο το νερό ψύξης από τη Φουκουσίμα;

Τα σχέδια της Ιαπωνίας είναι ακόμη σχέδια. Ο πρωθυπουργός Φούμιο Κισίντα θέλει να διοχετεύσει στον Ειρηνικό τις τεράστιες ποσότητες νερού που χρειάστηκαν για την ψύξη του κατεστραμμένου πυρηνικού αντιδραστήρα στη Φουκουσίμα. Πότε θα γίνει αυτό κανείς δεν ξέρει. Την Κυριακή πήγε να επιθεωρήσει τις εγκαταστάσεις. Τη Δευτέρα, συνάντησε τον πρόεδρο της Εθνικής Ομοσπονδίας Ενώσεων Αλιέων διαβεβαιώνοντάς τον ότι το κράτος κρατά υπεύθυνη στάση επί του θέματος. Βέβαια ψύχραιμη και αντικειμενική συζήτηση είναι δύσκολο να γίνει και οφείλεται στα   πολλά σκάνδαλα και στην αδιαφανή πολιτική πληροφόρησης της πρώην διαχειρίστριας εταιρείας Tepco και της ιαπωνικής κυβέρνησης, που έχει συνδέσει τα συμφέροντά της με την πυρηνική βιομηχανία. Ελλιπής είναι και η γνώση του τι ακριβώς προγραμματίζεται, τι θα πέσει στη θάλασσα και πόσο επικίνδυνο είναι.  

„Αμελητέος" ο κίνδυνος από το τρίτιο

Αλλά γιατί θα πρέπει να διοχετευτεί αυτή η ποσότητα νερού στη θάλασσα; Διότι οι δυνατότητες αποθήκευσής του φιλτραρισμένου νερού ψύξης στα πυρηνικά ερείπια έχουν εξαντληθεί. Μετά το φοβερό τσουνάμι του 2011, οι αντιδραστήρες πρέπει να ψύχονται συνεχώς, παράγοντας 170 τόνους νερού ψύξης καθημερινά. Εκτός αυτού στα ερείπια εισχωρεί νερό της βροχής και του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα.1343 εκ. κυβικά μέτρα είναι αποθηκευμένα σε δεξαμενές. Το ερώτημα είναι εάν αυτό το φιλτραρισμένο νερό θέτει σε κίνδυνο την ανθρωπότητα εάν πέσει στη θάλασσα. Η πυρηνική ρυθμιστική υπηρεσία της Ιαπωνίας και η Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειαςέχουν δώσει ήδη το πράσινο φως. Όπως αναφέρθηκε, η Ιαπωνία πληροί τα διεθνή στανταρ ασφαλείας και ο αντίκτυπος στο περιβάλλον και τον άνθρωπο θεωρείται "αμελητέος". Εδώ και δεκαετίες αποτελεί κοινή πρακτική για τα πυρηνικά εργοστάσια σε όλον τον κόσμο να ρίχνουν συστηματικά μολυσμένο νερό ψύξης στη θάλασσα.

Όμως περιβαλλοντικές οργανώσεις, ψαράδες και γειτονικές χώρες κατηγορούν τις ιαπωνικές αρχές ότι μειώνουν επίτηδες τα επίπεδα ακτινοβολίας του νερού ψύξης και φοβούνται εκτεταμένη μόλυνση των ωκεανών, πιθανές περιβαλλοντικές ζημίες, δραματική απώλεια εισοδήματος και τεράστια ζημιά στην εικόνα τους. Πριν από τη ρίψη στη θάλασσα, το μολυσμένο νερό ψύξης και τα υπόγεια ύδατα θα περάσουν μέσω του προηγμένου Συστήματος Επεξεργασίας Υγρών (ALPS), το οποίο μπορεί να φιλτράρει 62 ραδιονουκλίδια εκτός από το ραδιενεργό ισότοπο τρίτιο. Δηλαδή η Tepco θέλει να αραιώσει το νερό σε τέτοιο βαθμό ώστε η συγκέντρωση τριτίου να πέσει σε περίπου 1.500 μπεκερέλ ανά λίτρο, που αντιστοιχεί σε λιγότερο από το ένα τεσσαρακοστό του εθνικού επιπέδου ασφαλείας. Εάν παρά το φιλτράρισμα, οι οριακές τιμές είναι πολύ υψηλές, η διαδικασία καθαρισμού θα επαναληφθεί, όπως διαβεβαιώνει η διαχειρίστρια εταιρεία Tepco. Το τρίτιο που μένει είναι ένα ισότοπο υδρογόνου. Αν και ραδιενεργό, δεν είναι καθόλου επικίνδυνο όπως το καίσιο-137 ή το στρόντιο-90. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το τρίτιο έχει τέτοιες ιδιότητες που ακόμη και ένα σελοφάν ή το ανθρώπινο δέρμα είναι αρκετό για να προστατεύσει από το μεγαλύτερο μέρος της ακτινοβολίας.

Για τον καθηγητή Ραδιολογίας Γκέοργκ Σταϊνχάουζερ, η ρήψη των απόβλητων στη θάλασσα είναι επομένως η καλύτερη και ασφαλέστερη λύση. Ο Σταϊνχάουζερ είχε τη δυνατότητα να πάρει ο ίδιος δείγματα γύρω από τα πυρηνικά ερείπια το 2013. Ένα χρόνο αργότερα ήταν επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Φουκουσίμα και σήμερα εργάζεται στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο της Βιέννης. „Όποιος ανησυχεί για το τρίτιο δεν είναι επαρκώς ενημερωμένος. Το τρίτιο δεν αποτελεί κίνδυνο για τον άνθρωπο ή το περιβάλλον, εαν αραιωθεί αργά στη θάλασσα. Και σύντομα θα αραιωθεί κάτω από το όριο ανίχνευσης. Έτσι, κανείς δεν χρειάζεται πραγματικά να φοβάται γι' αυτό", καθησυχάζει ο αυστριακός καθηγητής.

Υπάρχει εναλλακτική;

Ο Μπούρχαρντ Χόϊελ Φαμπιανέκ, επικεφαλής του τμήματος ακτινοπροστασίας στο Ερευνητικό Κέντρο στο Γίλιχ είναι της ίδιας άποψης. Ακόμη και αν το τρίτιο εισέλθει στον οργανισμό, ο κίνδυνος θα είναι χαμηλός. Το τρίτιο δεσμεύεται ελάχιστα στους ιστούς, εξηγεί μιλώντας στη Deutsche Welle. "Επειδή το τρίτιο είναι πρακτικά μέρος του νερού, ο οργανισμός το αποβάλλει και πάλι σχετικά γρήγορα, σε σχέση με άλλες ουσίες". Όμως εντελώς διαφορετικά είναι τα πράγματα όταν το καρκινογόνο στρόντιο-90 εισέρχεται στον ανθρώπινο οργανισμό. "Το στρόντιο απορροφάται από τη δομή των οστών και δεν μπορείς πλέον να το βγάλεις από τον οργανισμό από τη στιγμή που έχει ενσωματωθεί στην κρυσταλλική δομή των οστών".

Ο καθηγητής Σταϊνχάουζερ φέρνει κι ένα άλλο επιχείρημα. "Αυτό που πολλοί άνθρωποι δεν θέλουν να παραδεχτούν είναι το παλιό αγγλικό ρητό, The solution to pollution is dilution, δηλαδή η λύση στη ρύπανση είναι η αραίωση, αν αραιώσεις  τη μόλυνση σε σημείο που να γίνεται ακίνδυνη, τότε γίνεται ακίνδυνη". Επίσης δεν βλέπει κινδύνους και για το περιβάλλον. "Το τρίτιο δεν συσσωρεύεται ξανά. Δεν είναι όπως ο υδράργυρος στον τόνο, το ψάρι. Το τρίτιο είναι ραδιενεργό υδρογόνο με τη μορφή μορίου νερού. Σε κανένα φύκι, σε κανένα πλαγκτόν δεν συσσωρεύεται αυτό το ραδιενεργό νερό, αλλά αραιώνεται συνεχώς". Η Greenpeaceπιστεύει ότι η ιαπωνική κυβέρνηση και η Tepco θέλουν να υποβαθμίσουν τον κίνδυνο από άλλα ραδιονουκλίδια που παραμένουν στο νερό ακόμη και μετά το φιλτράρισμα και να στρέψουν την προσοχή στο λιγότερο επικίνδυνο τρίτιο. Όπως είπε ο Σάουν Μπέρνι, ανώτερος εμπειρογνώμονας της Greenpeace σε θέματα πυρηνικής ενέργειαςστην DW „το μολυσμένο νερό περιέχει πολλά ραδιονουκλίδια που γνωρίζουμε ότι επηρεάζουν το περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία, συμπεριλαμβανομένου του στροντίου-90".

Εσωτερικά έγγραφα της Tepco που διέρρευσαν, φαίνεται να αποδεικνύουν, σύμφωνα με τον Μπέρνι, ότι πολλά ραδιενεργά στοιχεία, όπως το ιώδιο, το ρουθήνιο, το ρόδιο, το αντιμόνιο, το τελλούριο, το κοβάλτιο και το στρόντιο, δεν μπορούσαν να μειωθούν σε „μη ανιχνεύσιμα" επίπεδα ακόμη και με καθαρισμό. Το ερώτημα είναι, υπάρχει εναλλακτική; Ναι, λένε οι περιβαλλοντικές οργανώσεις, μόνο που δεν είναι τόσο φτηνές όσο αυτές που θέλει να εφαρμόσει η ιαπωνική κυβέρνηση. Εναλλακτικά θα μπορούσε να προμηθευτεί επιπλέον δεξαμενές και να αφήσει το νερό ψύξης να εξατμιστεί. Αλλά ο καθηγητής Σταϊνχάουζερ δεν πιστεύει ότι είναι καλή ιδέα λόγω του ότι η περιοχή είναι σεισμογενής. "Εάν το νερό περάσει στον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα, το τρίτιο θα διαλυθεί σε μια σχετικά μικρή ποσότητα νερού και θα αραιώσει ελάχιστα. Γι αυτό και η λύση να κατευθυνθεί στη θάλασσα είναι η καλύτερη λύση".

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου