تصویب برجام؛ "الزامی که ایران باید به آن گردن می‌گذاشت"
۱۳۹۴ مهر ۲۱, سه‌شنبه
برخلاف برخی گمانه‌زنی‌ها مبنی بر این که بررسی جزئیات طرح "اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی در اجرای برجام" به محل دعوایی طولانی و فرسایشی میان مخالفان و موافقان برجام تبدیل میشود، مجلس در نشست علنی صبح روز سه‌شنبه (۲۱ مهر / ۱۳ اکتبر) جزئیات این طرح را تصویب کرد.
بیشتر بخوانید:مجلس ایران به اجرای برجام رای مثبت داد
تصویب اجرای برجام در مجلس و با حضور علی اصغر حجازی، از اعضای بلندپایه دفتر آیت‌الله خامنهای، با چنان سرعتی به پایان رسید که اشک برخی نمایندگان مخالف را درآورد. به گزارش "تسنیم"، علی اصغر زارعی، نماینده مخالف دولت، پس از تصویب طرح اجرای توافق اتمی به گریه افتاد و به دلیل فشار روحی به اورژانس منتقل شد.
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی مجلس، علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی، گفته که درباره طرح برجام "هماهنگی‌های لازم" با شورای عالی امنیت ملی و دفتر آیت‌الله خامنهای انجام شده است.
با این حال عملکرد مجلس با واکنش برخی نمایندگان نیز روبرو شد؛ از جمله با تذکر آیین‌نامه‌ای احمد توکلی، نماینده اصولگرای مجلس، که گفت: «آقای لاریجانی! شما در عرض ۲۰ دقیقه شاید مهمترین موضوع سیاست خارجی کشور را به سرانجام رساندید.»
این درحالی است که روز یکشنبه (۱۹ مهر) مجلس شورای اسلامی در جریان بررسی کلیات "طرح اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی در اجرای برجام" یکی از پر‌تنش‌ترین نشست‌های علنی خود را تجربه کرد.
بیشتر بخوانید:تصویب کلیات طرح "اقدام متناسب ایران در اجرای برجام" در مجلس
پس از تصویب اجرای توافق جامع اتمی محمدرضا تابش، عضو کمیسیون برنامه و بودجه محاسبات مجلس گفت که «عده‌ای قصد داشتند با طرح برخی پیشنهاداتی که چندان هم راهبردی نبود و وقت مجلس را تلف می‌کرد تصویب طرح را به تاخیر بیندازند».
کاظم جلالی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس از "رفتار" مجلس تقدیر کرد و گفت « رفتار مجلس شورای اسلامی در موضوع برجام نگرانی‌ها را رفع کرد.»
مسعود خوانساری، رئیس اتاق بازرگانی، صنایع و معادن تهران، نیز "حصول این توافق و اجرای آن" را "نقطه عطفی در تاریخ کشور" دانست و گفت: «تصویب برجام موجب شد تا بخش خصوصی اکنون با اعتماد به نفس بیشتری پای میز مذاکره با طرف های خارجی بنشیند و مذاکرات را دنبال کند.»
«ایران اختیاری برای ایجاد تغییر ندارد»
به گزارش سایت خبری "تابناک"، نمایندگان مجلس با طرح چهار پیشنهاد و چهار تغییر جزئی، طرح برجام را به تصویب رساندند. حالا نوبت شورای نگهبان است که مهر تایید خود را بر آن بزند. نجات‌الله ابراهیمیان، سخنگوی شورای نگهبان گفته است که این طرح "بدون هیچ مصلحتی"، به صورت فشرده بررسی خواهد شد.
مهران براتی، تحلیلگر مسایل سیاسی از برلین، به دویچه‌وله می‌گوید که اساسا مجلس ایران اختیار یا قدرتی برای ایجاد تغییرات در توافقنامه هسته‌ای ندارد:
«برای انجام این توافقنامه وین یک کمیسیون مشترک میان کشورهای ۵+۱ و ایران درست شده و چگونگی انجام این تعهدات در اجزا از طرف آن کمیسیون است که تعیین میشود و آنجا هم در حقیقت یک نوع حق وتو دارند، از جمله ایران. بنابراین این اصلا دیگر در اختیار مجلس نیست که بتواند تعهدات جدیدی را خارج از آن چیزی که در چارچوب این کمیسیون مشترک ممکن است بیاورد،.»
به گفته مهران براتی، آنچه تصویب شده بیشتر جنبه نمایشی دارد. او می‌گوید: «در حقیقت آن روز که آقای خامنهای آقای ظریف و آقای روحانی را مامور کردند بروند این مذاکرات را انجام بدهند و در طول مذاکرات هم گام به گام ایشان نتیجه مذاکرات را رصد کردند، در حقیقت اجزا چگونگی این در آن برنامه مشترک یا در نقشه راه آمده است. خود اصل توافقنامه هم چیزی در حدود ۱۵۰ صفحه است با ضمائماش. به آن ضمائم اگر نگاه بشود، معلوم میشود که محدوده امکانات دو طرف چیست. بنابراین من فکر میکنم این بیشتر جنبه تزیینی دارد و گویا مجلس هم اختیاراتی دارد که این واقعیت ندارد.»
به گفته این کارشناس علوم سیاسی، بجز برخی نکات جزئی، "تکلیف بقیه موارد پیشاپیش تعیین شده است". او می‌گوید: «نیروگاه اراک سرنوشتاش روشن است، نیروگاه نطنز و فردو هم سرنوشتاش روشن است. در مورد پارچین تصمیماتی که گرفته شده روشن است. معلوم نیست دیگر آنچه نمایندگان میخواهند آیا فقط جنبه تزیینی دارد، که دارد.»
ایران به لحاظ دسترسی به منابع مالی به شدت در تنگناست. تلاش هیات مذاکره‌کننده ایرانی در طول مذاکرات این بوده که تحریم‌ها هرچه زودتر برداشته شوند. درآمد نفتی ایران به شدت پایین آمده و خطر رکود اقتصادی کشور را تهدید می‌کند.
مهران براتی می‌گوید که دولت با درآمد نفت و مالیاتها فقط میتواند یارانهها و حقوق کارمندان را بدهد ولی در هیچ زمینهای امکان سرمایهگذاری یا فعالیت اقتصادی دیگری ندارد. آنچه برای ایران، به گفته این کارشناس، مهم است این است:
«آخر ماه باید آژانس بینالمللی اتمی تایید بکند که برنامه اتمی ایران صلحآمیز بوده و این قرار بوده پایان اکتبر باشد. حالا آقای آمانو میگویند ممکن است این زمان کافی نباشد و ممکن است تا آخر سال هم طول بکشد. بههرصورت تا اول سال آینده باید سرنوشت اقتصادی و پولی ایران روشن شود.»
بیشتر بخوانید:روحانی: ممکن است دوباره به رکود اقتصادی بازگردیم