بار دیگر فاجعه حمله شیمیایی در سوریه: از کدام طرف؟

سحرگاه سه‌شنبه (۴ آوریل) حمله شیمیایی به خان شیخون، شهری در حومه ادلب، دهها انسان بی‌گناه را به کام مرگ کشاند و عده بیشماری را مجروح کرد. این شهر کوچک در شمال سوریه زیر سلطه مخالفان رژیم اسد قرار دارد، آنها بدون هیچ تردیدی حمله را به رژیم بشار اسد نسبت می‌دهند.

روسیه، بزرگترین حامی اسد، اعلام کرده که جنگنده‌های سوریه یک انبار اسلحه شیمیایی را هدف گرفته بودند که در اختیار شورشیان بوده است.

در این میان کارشناسان با بررسی عکس‌ها و فیلم‌های خبری و همچنین بر پایه‌ی گزارش‌های پزشکان و بهیاران تأیید کرده‌اند که در حمله به خان شیخون قربانیان بر اثر گازهای سمی جان خود را از دست داده‌اند. سازمان بهداشت جهانی نیز احتمال قوی می‌دهد که حمله شیمیایی صورت گرفته است.

"آتش‌بس" روی کاغذ

با وجود اعلام آتش‌بس، جنگنده‌های ارتش سوریه پیوسته به مواضع و پایگاه‌های مخالفان رژیم حمله می‌کنند. ارتش سوریه تأکید می‌کند که تنها به مواضع نیروهای افراطی حمله می‌کند که مشمول آتش‌بس نمی‌شوند.

بیشتر بخوانید:بمباران حلب با "بشکه‌های انباشته از گاز سمی"

منابع مخالف رژیم سوریه، از شورشیان مسلح تا "شورای همکاری خلیج فارس" همگی بر این نظر هستند که حمله شیمیایی توسط ارتش بشار اسد صورت گرفته، همچنان که در گذشته نیز به چنین حملاتی دست زده بود.

کارشناسان دفتر دفاع از حقوق بشر وابسته به سازمان ملل نیز رژیم سوریه را عامل حمله شیمیایی می‌دانند. آنها ماه گذشته رژیم بشار اسد را متهم کردند که مخالفان خود را با گازهای سمی مانند کلر بمباران می‌کند.

بیشتر بخوانید:  مخالفان سوری: روسیه درباره حمله شیمیایی دروغ می‌گوید

همین نهاد بین‌المللی در آخرین روزهای سال ۲۰۱۶ طی اطلاعیه‌ای اعلام کرد که هم رژیم سوریه و هم برخی از مخالفان افراطی آن مانند گروه "خلافت اسلامی" (داعش) در حملات خود از گازهای سمی استفاده می‌کنند.

"دروغ" روسیه

روسیه در حمایت از ارتش بشار اسد گفته است که در خان شیخون گاز سمی تنها پس از حمله‌ی جنگنده‌های سوریه به انبار اسلحه مخالفان منتشر شده است. مخالفان این نظر را "دروغ محض" خوانده و گفته‌اند که در خان شیخون چنین انباری وجود ندارد.

برخی از خبرنگاران به تناقض‌هایی در مواضع روسیه اشاره کرده‌اند. برای نمونه روسیه می‌گوید که نیروی هوایی اسد پیش از ظهر سه‌شنبه به انبار اسلحه شورشیان حمله کرده‌اند، این درحالیست که ساعاتی پیش از آن اسناد و عکس‌های مربوط به حمله در اینترنت منتشر شده بود.

پیش از این نیز روسیه در راستای توجیه حمایت بدون چون و چرای خود از رژیم اسد، اطلاعاتی نادرست منتشر کرده است.

هنوز به درستی روشن نیست که رژیم اسد از به کار بردن گازهای شیمیایی چه هدفی را دنبال می‌کرده است. ارتش سوریه در همه جبهه‌ها به پیروزی‌هایی دست یافته که آن را از حملات جنون‌آمیز بی‌نیاز می‌سازد.

اما نیروهای مخالف رژیم عقیده دارند که اسد قصد دارد در مناطقی که هنوز زیر سلطه شورشیان قرار دارند، رعب و وحشت هرچه بیشتری ایجاد کند تا هر مقاومتی را درهم بشکند.

رژیم سوریه تا پایان سال ۲۰۱۵ اسلحه شیمیایی خود را زیر نظارت بین‌المللی نابود کرده است. هیچ بعید نیست که رژیم از همان زمان برخی از انبارها و به ویژه مقادیری از گاز کلر را حفظ کرده باشد. در هرحال به کار بردن گاز سمی، از سوی هر طرف که باشد، جنایت جنگی شناخته شده است.