Το ταξίδι των μεταναστών περνάει από την κόλαση

Για τους νεαρούς άνδρες που εγκατέλειψαν τις πατρίδες τους νότια της Σαχάρας, οι κακουχίες συνεχίζονται ακόμη και όταν φτάνουν επιτέλους στην παραλιακή πόλη Σφαξ της Τυνησίας. Μέσα στην έντονη ζέστη, οι άνδρες αναζητούν σκιές και καρφώνουν το βλέμμα τους στο κενό. Πολλοί σκέφτονται τον επόμενο προορισμό τους: το ιταλικό νησί της Λαμπεντούζα, που απέχει μόλις 190 χιλιόμετρα. 

Κυνηγώντας μια καλύτερη ζωή

Για αυτούς, η Λαμπεντούζα συμβολίζει την καλύτερη ζωή που θα τους προσφέρει η Ευρώπη. Όπως λέει ο Μάρβελους από τη Νιγηρία, «η Ευρώπη είναι το όνειρο κάθε μαύρου». Ο 30χρονος δεν ξέρει ακόμη πότε θα μπορέσει να πραγματοποιήσει το όνειρό του, καθώς προς το παρόν, δεν έχει τα χρήματα για να διασχίσει τη Μεσόγειο. Για αυτό και ζητιανεύει.

 

Μόνο φέτος, περισσότεροι από 500 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους σε ναυάγια ή αγνοούνται στα ανοικτά της Τυνησίας. Στο Σφαξ η δημοτική Αρχή δεν ξέρει πλέον πού να θάψει τα πτώματα των πνιγμένων. Όμως, τίποτα από αυτά δεν πτοεί τον Μάρβελους. Είναι απελπισμένος. Ξανά και ξανά, οι μετανάστες δέχονται βίαιες επιθέσεις. Πριν από μερικούς μήνες Τυνήσιοι διέρρηξαν το κατάλυμά του, τον ξυλοκόπησαν και τον έκλεψαν. «Μας μεταχειρίζονται σαν ζώα». Ιδίως μετά από μια ομιλία του Τυνήσιου προέδρου Κάις Σαϊέντ τον Φεβρουάριο, η εχθρότητα και οι ρατσιστικές επιθέσεις αυξήθηκαν απότομα. Μετά από αυτό, ο αριθμός των μεταναστών που περνούσαν στην Ιταλία αυξήθηκε σημαντικά.

Σε μια υπαίθρια αγορά στο Σφαξ, ο 19χρονος Ουσμάν από την Γκάμπια εργάζεται σε έναν πάγκο με μεταχειρισμένα ρούχα. Αποταμιεύει για να φτάσει εκεί απ' όπου προέρχονται τα εμπορεύματά του: στην Ευρώπη. Λίγα στενά πιο κάτω γυναίκες από την Ακτή Ελεφαντοστού και το Καμερούν πωλούν αυγά, συσκευασμένα μπαχαρικά και σιμιγδάλι σε μια αυτοσχέδια αγορά. Ορισμένες έχουν μαζί τους μικρά παιδιά. Δεν θέλουν να μιλήσουν σε δημοσιογράφους - για να μην τραβήξουν την προσοχή και γίνουν στόχος της αστυνομίας.

Επειδή το λιμάνι της πόλης φυλάσσεται αυστηρά, πολλοί μετανάστες επιχειρούν τον απόπλου από γειτονικές παραλίες, με σκάφη που δεν είναι ασφαλή. Συχνά, στριμώχνονται, πολλές δεκάδες μετανάστες σε ένα σκάφος και ξεκινούν με προορισμό τη Λαμπεντούζα. Λίγοι καταφέρνουν να φτάσουν στο νησί με τα δικά τους μέσα, ενώ πολλά σκάφη αναχαιτίζει και η ακτοφυλακή της Τυνησίας. Οι περισσότεροι μετανάστες που φτάνουν σε διεθνή ύδατα εντοπίζονται από πλοία των ιταλικών αρχών, που τους συνοδεύουν ως τη Λαμπεντούζα.

Για ορισμένους μετανάστες, η σωτηρία έρχεται από ψηλά. Με ένα μικρό αεροπλάνο, ο Γάλλος Ζοζέ Μπεναβέντε κάνει κύκλους μεταξύ της Λαμπεντούζα, της Τυνησίας και της Λιβύης, ελέγχοντας για βάρκες μαζί με βοηθούς από την οργάνωσή του Pilotes Volontaires. Στη συνέχεια, στέλνει τις συντεταγμένες στους διασώστες και τις ιταλικές αρχές.

Αυξάνονται οι αφίξεις, όπως και οι θάνατοι

Περισσότεροι από 4.500 μετανάστες έφτασαν στη Λαμπεντούζα μέσα σε 72 ώρες αυτήν την εβδομάδα, ενώ από τον Ιανουάριο έχουν καταμετρηθεί περισσότεροι από 30.000. «Αυτοί οι αριθμοί ξεπερνούν κατά πολύ εκείνους των προηγούμενων ετών», λέει η Έμμα Κόντι, η οποία δραστηριοποιείται για την ομάδα Mediterranean Hope στη Λαμπεντούζα και ασχολείται κυρίως με την καταγραφή των νεοαφιχθέντων . Από την αρχή του έτους τα Ηνωμένα Έθνη έχουν καταμετρήσει επισήμως 1.724 νεκρούς ή αγνοούμενους στην προσφυγική οδό της Κεντρικής Μεσογείου, δηλαδή μεταξύ Βορείου Αφρικής και Νότιας Ιταλίας. Ο αριθμός των μη αναφερόμενων περιπτώσεων είναι πιθανώς πολύ μεγαλύτερος. Περισσότεροι από 61.000 μετανάστες με βάρκες έχουν φτάσει στη Ρώμη μέχρι τις 28 Ιουνίου. Πέρυσι τέτοια εποχή ήταν περίπου 27.000.

Η 23χρονη Έμμα Κόντι και τρία μέλη του προσωπικού μοιράζουν νερό, τσάι, λεπτές θερμοφόρες τις κρύες μέρες ή ακόμη και παιχνίδια για τα παιδιά. Λέει ότι βιώνει «στιγμές χαράς και ευτυχίας» με τους μετανάστες που καταφέρνουν να φτάσουν. Αλλά μερικές φορές, οι άνθρωποι της λένε επίσης ότι φίλοι ή συγγενείς τους πνίγηκαν στη θάλασσα κατά τη διάρκεια του ταξιδιού. «Όλοι αυτοί οι άνθρωποι έχουν περάσει μία κόλαση», λέει η Κόντι.

Περισσότερες από τριάντα βάρκες, με τις οποίες έφτασαν άνθρωποι από τη Βόρειο Αφρική, επιπλέουν δίπλα στην προβλήτα, η οποία προορίζεται αποκλειστικά για τις αφίξεις μεταναστών. Σκάφη από ξύλο ή φτηνό μέταλλο, μερικά από αυτά μισοβυθισμένα στο λιμάνι, με σπασμένες εξωλέμβιες μηχανές. Στις βάρκες υπάρχουν μπουκάλια, παπούτσια, ξύλα και σωλήνες από λάστιχα αυτοκινήτων που χρησιμοποιούνται ως αυτοσχέδια σωσίβια γιλέκα. Δεν είναι να απορεί κανείς πώς πεθαίνουν τόσοι άνθρωποι.

Μεταφορά στον καταυλισμό

Μετά την άφιξή τους στο λιμάνι της Λαμπεντούζα, οι διασωθέντες επιβιβάζονται σε μικρά λεωφορεία που τους μεταφέρουν στο λεγόμενο hotspot, έναν καταυλισμό πρώτης υποδοχής, σχεδιασμένο για να φιλοξενεί 400 άτομα. Την Παρασκευή (30/06), πάνω από 3.250 πρόσφυγες καταμετρήθηκαν εκεί, περισσότεροι από ποτέ άλλοτε. Ένας ψηλός φράχτης περιβάλλει τον καταυλισμό, στρατιώτες και αστυνομικοί φυλάνε σκοπιές. Με πορθμεία, αστυνομικά και στρατιωτικά πλοία οι αρχές προσπαθούν να απομακρύνουν γρήγορα τους μετανάστες από το νησί.

Τα πλοία κάνουν ελιγμούς μπροστά από τα σκάφη των εκδρομέων, ενώ στην ακτή της Λαμπεντούζα διακρίνονται οι γραφικοί όρμοι με τα γαλαζοπράσινα νερά τους. Είναι η ίδια θάλασσα που έχει μετατραπεί σε υγρό τάφο για τόσους πολλούς μετανάστες. Εϊναι η θάλασσα, στην οποία άνθρωποι όπως ο Μάρβελους από τη Νιγηρία ή ο Ουσμάν από την Γκάμπια θέλουν να παραδοθούν, από δίψα για μια καλύτερη ζωή.

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς