انتظارها از حضور روز سه‌شنبه حسن روحانی در جلسه علنی مجلس
۱۳۹۷ شهریور ۵, دوشنبه
شهیندخت مولاوردی، دستیار ویژه رئیس جمهوری در حقوق شهروندی، روز دوشنبه پنجم شهریور (۲۷ اوت) در گفت‌وگو با ایرنا نسبت به حضور روز سه‌شنبه حسن روحانی در مجلس شورای اسلامی ابراز امیدواری کرد.
مولاوردی گفت: «فردا رئیس جمهوری با حضور در مجلس شورای اسلامی رازهای پشت پرده و افرادی را که با سناریوسازی و تشکیل اتاق فکر تمام تلاش خود را برای رساندن کشور به این وضعیت کردند افشا میکند.»
دهم مردادماه با امضای ۸۰ نماینده مجلس طرح سؤال از رئیس جمهوری برای پاسخگویی به پرسش‌های نمایندگان در جلسه علنی مجلس شورای اسلامی مطرح شد.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
به گفته علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی، محورهای سؤال از حسن روحانی از جمله افزایش قیمت ارز و عدم کنترل دولت بر قاچاق ارز و کالا، رقم بالای بیکاری، رکود شدید اقتصادی، استمرار تحریم‌های بانکی و کاهش ارزش واحد پولی کشور خواهد بود.
این جلسه پس از استیضاح و برکناری مسعود کرباسیان، وزیر اقتصاد دولت دوازدهم، در روز گذشته، چهارم شهریور، برگزار می‌شود. علی ربیعی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی دولت روحانی، نیز در ۱۷ مرداد ماه سال جاری استیضاح و با رای اکثریت نمایندگان از سمت خود برکنار شد.
مشکلات در ساختار حکومتی
شهیندخت مولاوردی که در همایش آموزشی حقوق شهروندی با حضور شهرداران و مشاوران شهرداری مناطق مختلف مشهد سخن می‌گفت، به تلاش‌ها برای ایجاد روحیه یأس در مردم نسبت به بهبود اوضاع اقتصادی اشاره کرد و افزود: «این افراد تلاش کردند به مردم بگویند 'ببینید به حرف ما رسیدید که هیچ اراده و اختیاری برای تغییر اوضاع نیست'. عمل این افراد دقیقا آب به آسیاب ریختن دشمن است و اینکه مردم را بیش از پیش ناامید کنند.»
مولاوردی گفت که روز سه‌شنبه رئیس جمهوری برای شفاف‌سازی به مجلس خواهد رفت تا "آنان که می‌گفتند 'رئیس جمهوری حاضر نیست با مردم صحبت کند' ببینند که وی بسیاری از حقایق را به مردم خواهد گفت".
دستیار رئیس جمهوری به وجود "مشکلاتی در ارکان حکومتی" برای امر شفاف‌سازی اشاره کرد و گفت: «شعار امسال هفته دولت ' شفافیت، پاسخگویی و کارآمدی' است. دولت دوازدهم بنای فعالیت و کار خود را بر شفافیت امور گذاشته و اقدام شاخص دولت در حقوق شهروندی شفاف‌سازی و شفافیت است. دولت اراده خود را بر شفاف عمل کردن گذاشته که نتیجه آن کارآمدی خواهد بود اما در این زمینه امروز با مشکلاتی در ارکان حاکمیتی نظام مواجهیم.»
جلوگیری از کلی‌گویی و تبلیغات انتخاباتی
احمد خرم، وزیر راه و شهرسازی دولت اصلاحات، نیز خواستار پاسخ صریح و بدون کلی‌گویی رئیس جمهوری به پرسش‌های نمایندگان در جلسه روز سه‌شنبه شد.
خرم در مصاحبه با خبرنگار "شفقنا" گفت: «این اتفاق نادری در کشور نیست و پیش از این نیز ما شاهد انجام طرح سؤال از رئیس جمهوری در صحن علنی مجلس بوده‌ایم. بنابراین نباید نسبت به آن ابراز نگرانی کرد یا در مواجهه با آن موضع‌گیری سخت‌گیرانه داشت. البته برخی نگران هستند که مبادا حواشی این طرح سؤال، آثار و تبعاتی برای کشور داشته باشد که این موضوع را نیز می‌توان مهار کرد.»
اشاره احمد خرم به حضور محمود احمدی‌نژاد، رئیس جمهور سابق، در مجلس شورای اسلامی بود.
در تاریخ ۲۴ اسفند ۱۳۹۰ (۱۴ مارس ۲۰۱۲ ) محمود احمدی‌نژاد در صحن علنی مجلس شورای اسلامی در تهران حاضر شد. او در سخنانی که با شوخی همراه بود، از سؤالات مطرح شده نمایندگان مجلس انتقاد کرد. اما پاسخ‌های او با اعتراض شدید گروهی از نمایندگان مواجه شد.
این اولین بار در تاریخ ایران بود که نمایندگان مجلس از رئیس جمهوری سؤال می‌کردند.
طبق آئین‌نامه داخلی مجلس، در جلسه سؤال از رئیس جمهوری، یکی از نمایندگان پانزده دقیقه فرصت دارد تا سؤالات مطرح شده را توضیح دهد و سپس رئیس جمهوری ظرف یک ساعت، به این سؤالات پاسخ می‌دهد.
احمد خرم گفت که انجام این طرح سؤال می‌تواند "فرصت خوبی باشد تا نمایندگان سؤالات و دغدغه‌های جدی و واقعی مردم را در صحن علنی مجلس مطرح کرده و رئیس جمهوری را مجاب کنند تا به سؤالات آنان صریح و شفاف و به دور از کلی‌گویی پاسخ بدهد".
او این مسئله را کمکی به رئیس جمهوری برای ایجاد "شفافیت مسائل جاری کشور به ویژه در حوزه اقتصادی و معیشتی" خواند که می‌تواند "در مجموع اتفاق خوبی" را رقم بزند.
خرم خاطرنشان کرد که شرط انجام این "اتفاق خوب" این است که "نمایندگان و در طرف مقابل مقامات دولتی از طرح و یا انجام مسائل و یا موضوعات حاشیه‌ای و یا جناحی پرهیز کنند".
او گفت فقط از طریق مطرح کردن "موضوعات ملی و دغدغه‌های ملی و عمومی" است که نمایندگان مجلس و همین طور رئیس جمهوری می‌توانند به شفاف شدن موضوع‌ها کمک کنند.
جلسه چالش‌برانگیز
سایت "جهان‌نیوز" نیز در مطلبی به انتظارات مردم از پاسخ‌های رئیس جمهوری اشاره کرده است. این سایت وابسته به اصولگرایان معتقد است که پاسخ‌های رئیس جمهوری به ملت است و نه تنها به نمایندگان مردم و روحانی "باید جوابگوی مشکلات معیشتی که گریبان مردم را گرفته است و اوضاع اقتصادی کشور باشد".
در این مطلب با اشاره به حضور چندی پیش حسن روحانی در تلویزیون و این که سخنان رئیس جمهوری در آن زمان انتظارات مردم را برآورده نکرد، پیش‌بینی می‌شود که جلسه سه‌شنبه مجلس "تا حدودی چالش‌برانگیز" باشد.
"جهان نیوز" به سه سناریوی مختلف در باره حضور حسن روحانی در مجلس اشاره کرده است:
اولین سناریو این است که روحانی با پاسخگویی شفاف تلاش خواهد کرد از طریق مجاب کردن نمایندگان جلسه را آرام نگه دارد.
از دید "جهان نیوز" روحانی با ارائه گزارشی درباره عملکردهای دولت بخصوص در چند ماه اخیر و راهکارها برای آینده، "در ابتدا با عذرخواهی از مردم و جلب اعتماد و اطمینان" دوباره مردم را امیدوار میکند که آینده روشن و بهتری در انتظار مردم است" و این کار با "اقرار به اشتباهات و خطاهای محاسباتی و همچنین عذرخواهی از مردم و ارائه راهکارهای مفید و امید بخشِ" همراه خواهد بود.
سناریوی دوم از نظر نویسنده "جهان نیوز" سخنرانی حاشیه‌ای و جنجال‌برانگیز رئیس جمهوری خواهد بود که در آن او با "حمله به منتقدان دولت و استفاده از الفاظ ناپسند" در برابر منتقدان، از "سناریوی حمله در برابر انتقاد" استفاده خواهد کرد.
در سناریوی سوم "جهان نیوز" دولت به اصطلاح "یکی به نعل و یکی به میخ" خواهد زد و دو سناریوی قبلی را با هم خواهد آمیخت و تلاش خواهد کرد مدیریت مجلس طبق خواسته‌های او عمل کند.
به نوشته "جهان نیوز" در اینجا تاکید نمایندگان و همچنین مدیریت مجلس برای پاسخ دولت به موضوعات اصلی و نه حاشیه‌ای اهمیت ویژه‌ای می‌یابد و نشان می‌دهد که "سؤال از رئیس جمهور سیاسی است".
شفاف‌تر شدن حال و هوای جلسه
حسام الدین آشنا، مشاور رئیس جمهوری، با انتشار توئیتی نسبت به حضور روحانی در مجلس ابراز امیدواری کرده است. آشنا نوشته است: «دومین وزیر شاخص در فسادستیزی را کنار زدند. حال و هوای جلسه سه شنبه شفاف‌تر شد.»
جلسه استیضاح مسعود کرباسیان، وزیر امور اقتصادی و دارایی ایران، روز یکشنبه چهارم شهریور بدون حضور حسن روحانی در مجلس شورای اسلامی برگزار شد و در پایان جلسه، نمایندگان مجلس با ۱۳۷ رأی موافق و ۱۲۱ رأی مخالف به وزیر دولت روحانی رأی عدم اعتماد دادند.
"فرصتی تاریخی" برای روحانی
الیاس حضرتی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس و عضو مستعفی فراکسیون امید، روز یکشنبه گفت که برنامه اقتصادی دولت روحانی به گونه‌ای چرخیده شده که "امروز با مردم اقشار کم‌درآمد مواجه هستیم که نابود و بیچاره شدند و از بین رفتند و له شدند."
این نماینده اصلاح‌طلب مجلس دلیل استعفای خود از فراکسیون امید را رای اکثریت نمایندگان این فراکسیون در مخالفت با استیضاح وزیر اقتصاد و قصد خود برای موافقت با برکناری وزیر اقتصاد خواند.
حضرتی پیش از این طرح سؤال از رئیس جمهوری را طبق چارچوب قانونی، حق و وظیفه نمایندگان مجلس خوانده بود. به گزارش ایسنا او در پاسخ به چگونگی انجام این جلسه گفته بود: «در روال عاد‌‌‌‌‌ی و معمولی وظیفه نمایندگان ایجاب میکند که از رئیس جمهوری سؤال کنند و وظیفه ایشان هم این است که به سؤالات نمایندگان پاسخ دهد. اما اگر جریانی به د‌‌‌‌‌نبال این باشد که دولت را زمین بزند و دولت را به این سمت ببرد که مشروعیتش را زیر سؤال ببرد و برنامه‌ای داشته باشد که این یکی از حلقه‌‌های آن باشد من معتقد‌‌‌‌‌م در شرایط فعلی به مصلحت کشور نیست که دولت زمین بخورد.»
این نماینده اصلاح‌طلب پرسش از روحانی را "فرصتی تاریخی" برای رئیس جمهوری دانست که در آن رئیس جمهوری قادر خواهد بود بسیاری از موضوع‌هایی را که در سخنرانی خود نمی‌توانست مطرح کند را این بار در مجلس و در پاسخ به نمایندگان به صورت علنی بر زبان آورد.
حضرتی گفته بود: «اکنون مخالفین این فرصت را برای ایشان ایجاد کردند که شرایط فعلی، علل و عوامل بروز آن را تشریح کند و بگوید چه کسانی با برجام مخالفت کردند، کارشکنی کردند و در د‌‌‌‌‌اخل و خارج کاری کردند که برجام زمین بخورد. چه کسانی در وارد‌‌‌‌‌ات کالا و قاچاق ارز د‌‌‌‌‌ست د‌‌‌‌‌ارند و بناد‌‌‌‌‌ر غیر قانونی در اختیارشان است؟ چه کسانی در بالا رفتن و پایین رفتن نرخ ارز د‌‌‌‌‌خالت د‌‌‌‌‌اشتند و در پیگیری وعد‌‌‌‌‌ه‌های انتخاباتی ایشان مثل حصر، حقوق اقوام و زنان چه موانعی وجود داشته است.»
حضرتی با اشاره به نقش همزمان دیگر نهادها در مشکلات اقتصادی کشور یاد‌‌‌‌‌آور شد که این فرصت خوبی است که حسن روحانی حرف‌های خود را در این باره بیان کند.
با وجود این که حساسیت‌ها نسبت به افشاگری‌های احتمالی روحانی در مجلس افزایش یافته است اما به گفته برخی از تحلیلگران با توجه به توصیه‌های رهبر جمهوری اسلامی در باره "لزوم حمایت از دولت و حفظ انسجام ملی و امید مردم" نمی‌توان انتظار زیادی از شفاف بودن سخنان رئیس جمهوری داشت و در بحث روز سه‌شنبه مجلس نیز حقایق بسیاری از "دغدغه‌های جدی و واقعی مردم" ناگفته باقی خواهد ماند.