"اصلاح‌طلبان منافع ملی را انتخاب کرده‌اند"
۱۳۹۶ بهمن ۲۷, جمعه
حزب اتحاد ملت روز پنجشنبه (۲۶ بهمن / ۱۵ فوریه) نشستی تحت عنوان "انقلاب اسلامی و چشم‌انداز پیش‌رو" برگزار کرد که علی شکوری‌راد، الهه کولایی و رضا خاتمی سخنرانان آن بودند. مواضع اصلاح‌طلبان در قبال دورنمای انقلاب، قانون اساسی، رفراندوم، اصولگرایان، اعتدالیون، روحانی، مجلس و شکاف ملت و دولت از مباحث این نشست معرفی شده‌اند.
وبسایت "جماران" مشروح حرف‌های سخنرانان را پوشش داده است. شکوری راد، دبیرکل حزب اتحاد ملت، از جمله گفته که اعتراضات دیماه تنها تلنگری به دولت نبود بلکه اصولگرایان و اصلاح‌طلبان هم به فکر افتادند: «اگرچه پیش‌بینی می‌شد این نارضایتی‌ها فقط معطوف به دولت باشد اما دامنه اعتراضات گسترش پیدا کرد. بررسی چرایی وقوع این اتقاق مهم است از این نظر که اگر چنین پتانسیل اعتراضی وجود دارد هر دو جناح و مسئولان باید به فکرش باشند.»
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
به اعتقاد شکوری‌راد، افزایش مطالبات و رادیکال‌تر شدن خواست‌ها دستاوردی در شرایط کنونی ایران ندارد. پیشنهاد او این است که قانون اساسی با همه مشکلاتی که دارد تغییر نکند بلکه مطالبات حداقلی با مشارکت بالاتر و از طریق انتخابات مطرح شوند.
او یادآور شده که روحانی از دید اصلاح‌طلبان یک اصولگراست؛ اصولگرایی که "ریل‌اش مطابق میل" آنها نیست ولی جایگزین مناسبی ندارد: «تا انتخابات هم شرایط خیلی خوب بود. بعد از انتخابات شرایط بد شد، از طرف مقابل به او فشار آوردند و برادرش را گرفتند. مشکلاتی پیش آمد که روی ریلی قرار گرفت که الان هست. ریلش مطابق میل ما نیست اما غلط هم نیست. حرکت‌اش رو به جلو است اما کندتر از قبل است. ما همچنان باید از آقای روحانی حمایت کنیم چون آلترناتیو ایشان اتفاق خوبی نیست.»
بیشتر بخوانید: علم‌الهدی: حامیان همه‌پرسی طرفدار مردم‌سالاری سکولار هستند
شکوری‌راد در جواب سوال یکی از شرکت‌کنندگان نشست درباره حمایت از روحانی گفت: «در سیاست باید ریسک کرد، ریسک‌مان نتیجه داد و در این باره خوب هم نتیجه داد. ما در سال ۹۲ به این نتیجه رسیده بودیم که دستاوردی نخواهیم داشت. از روحانی حمایت کردیم که تا دور دوم هم خیلی بالاتر از انتظارات پیش رفت.»
دبیرکل حزب اتحاد ملت می‌گوید که اصلاح طلبان در مجلس دارای اکثریت نیستند اما باید به دولت فشار بیاورند تا بر اساس مطالبات اصلاح‌طلبانه حرکت کند. او دستاورد اصلاح‌طلبان را پس از اتفاقات سال ۸۸ به بعد، تغییراتی می‌داند که طی سه انتخابات در سه نهاد (مجلس شورا، ریاست جمهوری و مجلس خبرگان) ایجاد شد.
شکوری‌راد افزود که مجلس دهم شبیه مجلس نهم نیست اما با مجلس ششم هم فاصله دارد. به اعتقاد او بحث رفراندوم مناسبتی ندارد زیرا اوضاع جامعه زیاد هم سیاه نیست: «عده‌ای بیانیه‌ای برای تغییر نظام می‌دهند که نصفشان در خارج و نصفشان در خانه‌هایشان نشسته‌اند. ما حامیان روحانی فقط برای این جامعه نیستیم، ۱۷ میلیون رای مقابل را هم باید ببینیم. ما هم از مسائل باید درس بگیریم. ما که می‌دانیم که اگر گفتمان براندازی شکل بگیرد هزینه‌های بیشتری به بار می‌آورد. باید به فکر جوانانی که هشت سال عمرشان در دوران احمدی‌نژاد تباه شد امید بدهیم.»
او درباره ترکیب نمایندگان مجلس و لزوم لیست کاندیداهای اصلاح طلبان گفته است: «به جز دو گزینه تحمیلی از حضور هیچ کدام از بیست و هشت نفری که وارد مجلس شدند پشیمان نیستم. توانایی‌هایشان متفاوت است. یک نقوی حسینی از قرچک داریم که برایمان بس است. حالا فکر کنید از این دست افراد از لیست تهران می‌رفتند. بعضی‌ها هستند که اگر در این مجلس نبودند بهتر بود.»
"دمکراسی بدون دمکرات‌ها"
حقوق ملت و تکلیف دولت از جمله نکاتی بود که الهه کولایی، استاد دانشگاه، در این نشست مطرح کرد. او ضرورت داشتن تصویری واقعی از جامعه ایران در بحث‌های سیاسی و اجتماعی را مورد توجه قرار داد: «در زمان وقوع انقلاب چه قدر ما می‌دانستیم که چه چیزی را می‌خواهیم؟ فقط می‌دانستیم چه چیزهایی را نمی‌خواهیم. یک روشنفکر لبنانی کتابی نوشته به نام خاورمیانه، دموکراسی بدون دموکرات‌ها. می‌توانیم دموکراسی را بدون دموکرات‌ها تصور کنیم؟ جامعه‌ای که فرهنگ مدنی در آن توسعه پیدا نکرده و امنیتی است. بنا براین باید تصویر واقعی از جامعه داشته باشیم.»
کولایی گفت که جامعه ایران از تغییر نسلی عبور کرده و به شکاف نسلی دچار شده است: «بعضی‌ها حاضر نیستند باور کنند سرشت روابط تغییر کرده و بدون کنترل مردم باید به اقناع آنها روی آورد. فراموش نکنیم که ما با پدیده جهانی شدن رو به رو هستیم. آیا می‌شود از ابزار مکانیکی مقابل این موج استفاده کرد؟»
او در زمینه چالش‌های موجود در جامعه ایران گفت: «ساختار معیوب اقتصادی دولتی یعنی رانت، رانت یعنی فساد. این همان موضوعی است که شوروی را از درون پوساند. ظرف ۱۰ سال این ابرقدرت از بین رفت. ساختار اقتصادی معیوب، مسئله آب، آموزش و ارجاع نخبگان به خارج از کشور، ناامیدی که بزرگترین تهدید برای جامعه ایرانی است، مسئله افت سرمایه اجتماعی و بحران ریزگردها از جمله چالش های امروز ما است.»
الهه کولایی حکومت‌هایی را موفق خواند که مطالبات همه را برآورده می‌کنند: «خیلی از مردم پای صندوق رای نیامدند. حکومت‌ها باید از شرایط فردمحور به مردم‌محوری روی بیاورند؛ چه مردم رای بدهند و چه نه؛ چه در راهپیمایی باشند و چه نه، حقشان برآورده شود تا شکاف دولت و ملت کم شود.»
"اگر رئیسی رئیس جمهور بود..."
محمدرضا خاتمی، فعال سیاسی، در سخنرانی خودش و در دفاع از استراتژی اصلاح‌طلبان در حمایت از روحانی گفت: «اگر دولت اعتدالی سر کار نبود، رئیسی رئیس‌جمهور بود و حوادث دی ماه اتفاق می‌افتاد، چه می‌شد؟ البته در مقابل حمایت‌ها انتقادات جدی هم نسبت به چینش این دولت اعتدالی وجود دارد. درست است که در سیاست خارجی دستش بسته است اما استانداران را که خودش می‌تواند انتخاب کند. منکر این نمی‌شویم که انتقادات جدی در این زمینه‌ها وجود دارد.»
او افزود که سه نحله سیاسی اثرگذار در ایران وجود دارند و در بستر جریان‌های اعتراضی اخیر، صدای براندازان بیش از قبل شده است: «آنها بیش از اندازه بزرگ شده‌اند و علت این امر خود ما هستیم. این بزرگترین تبلیغ برای آنهاست که با اهداف خاص سیاسی خودشان از مسائل داخل کشور بهره‌برداری کنند. آنها پایگاه و برنامه‌ای ندارند.»
بیشتر بخوانید: نامه سرگشاده محسن مخملباف به محمد خاتمى: اصلاحات ناکارآمد تا کی؟ تا پايان ايران؟!
خاتمی اذعان کرده که "ترس از خارج" و "تحرکات اجتماعی" باعث شل شدن نظارت استصوابی بوده‌اند نه رویکردها یا تلاش‌های اصلاح‌طلبان: «به هر حال می‌خواهند دموکراسی را رعایت کنند. امثال ما را که تایید نمی‌کنند. چند نفری را در این میان تایید می‌کنند که به نظرم در دور بعد هم مطهری و صادقی را دیگر تایید نمی‌کنند. باید دنبال برای دور بعد دنبال آدم‌های سفید بگردیم.علت دوم تحرکات اجتماعی است. تا زمانی که می‌گوییم هر کاری که سرمان آوردید، ما در انتخابات شرکت می‌کنیم درست نیست... چه لزومی دارد سی نفر را از تهران وارد مجلس کنیم. چهار نفر را وارد می‌کنیم اما می‌گوییم این افراد قطعا به اصول اصلاح‌طلبی پایبند‌ند.»
خاتمی می‌گوید که جریان اصلاحات برای رئیس‌جمهور و دولتش برنامه دارد: «به کسی که می‌خواهد کاندیدا شود می‌گوییم با این شرایط و برنامه‌ها از شما حمایت می‌کنیم. پاشنه آشیل این است که اگر ما نیاییم چه؟ در این میان دو مسئله طرح می‌شود. این که برای جریان اصلاحات کدام بهتر است و دوم این که برای کشور کدام بهتر است؟»
پاسخ خاتمی به این سوال، دومین گزینه است و این که اصلاح طلبان بین منافع ملی و منفعت خودشان، اولی را انتخاب کرده و می‌کنند. او می‌گوید که "نظام ما نظامی ایدئولوژیک است" و اضافه می‌کند که مجموعه کسانی که در نظام هستند، چیزهایی را به عنوان نمادهای وحدت ملی در نظر می‌گیرند.
رضا خاتمی با برجسته کردن "گروه براندازان" یادآور شده که برای این دسته، مجلس نهم بهتر است زیرا نارضایتی مردم بیشتر می‌شود؛ هر چند اصلاح‌طلبان هم باید پاسخگوی پشتیبانی‌ها و رویکردهایشان باشند.