سخنان رضا پهلوی؛ وقتی شاهزاده "شورشی" می‌شود
۱۳۹۹ اسفند ۲۷, چهارشنبه
«من اساس دموکراسی را بر مبنای جمهوریت می‌بینم یعنی حق انتخاب مردم در تعیین سرنوشت خودشان و حکومت بر خود بر مبنای انتخابات و دادن رای به کسانی که در قبال این رای پاسخگو و مسئول باشند.»
اینها بخش‌هایی از سخنان کسی است که ۴۰ سال پیش در قاهره سوگند پادشاهی یاد کرد. رضا پهلوی در یک فایل صوتی که اخیرا منتشر شده و ظاهرا مربوط به یک جلسه پرسش و پاسخ در هشتم مارس امسال است، صراحتا گفته سیستم جمهوریت را ترجیح می‌دهد.
او خود را در برابر آنچه "میراث‌دارش" است، یک "شورشی" نامیده و گفته است: «منکر این نیستم که شاید برای بعضی فرهنگ‌ها یک نماد سمبلیک باید وجود داشته باشد اما به عنوان یک دموکرات نمی‌توانم توجیه کنم که مبنای تعیین شدن یک مسئول حتی به طور سمبلیک می‌تواند مبنای موروثی داشته باشد، باید مبنای انتخاباتی داشته باشد.»
رضا پهلوی از قطع کردن "بند ناف" سلطنت گفته و اینکه به عنوان یک دموکرات نمی‌تواند بپذیرد که صرفا چون پدر و پدربزرگش پادشاه بوده‌اند او هم باید پادشاه باشد.
این سخنان بسیار مورد توجه طیف طرفداران جمهوری قرار گرفته است. چهره‌های سرشناسی در این طیف سخنان رضا پهلوی را پایان دعوای جمهوریت و سلطنت دانسته و آن را نقطه آغازی برای یکپارچگی اپوزیسیون ایرانی ارزیابی کرده‌اند.
عمار ملکی یکی از کسانی است که در توییترش از سخنان رضا پهلوی استقبال کرده است.
حسن شریعتمداری، سخنگوی شورای مدیریت گذار نیز سخنان رضا پهلوی را یک نقطه عطف دانسته و در صفحه فیس بوکش نوشته که جمهوری‌خواهانی مانند او با این سخنان "یک متحد قوی و جدید" پیدا کرده‌اند.
آقای شریعتمداری همچنین در گفت و گو با تلویزیون ایران اینترنشنال اقدام رضا پهلوی را قابل تحسین و شجاعانه دانست و گفته او با این سخنان از چهره خود "ابهام زدایی" کرده است.
شریعتمداری همچنین تاکید کرده که فاصله او از نظر سیاسی با رضا پهلوی کمتر شده است.
سخنانی که تازه نیست
طیف مشروطه‌خواه اما ظاهرا چندان از این سخنان راضی نیست. این گروه یا به کل منکر تازه بودن این سخنان شده‌اند و آن را "حرف همیشگی شاهزاده" دانسته‌اند و یا اینکه سخنان صریح رضا پهلوی را به دلخواه خود تفسیر کرده‌اند.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
فواد پاشایی، رایزن حزب مشروطه ایران در گفت و گو با تلویزیون ایران اینترنشنال سخنان رضا پهلوی را تاییدی بر پادشاهی مشروطه و تلاشی برای کم کردن مخالفت تندروها و جذب حداکثری نیروهای اپوزیسیون دانست.
او همچنان معتقد است که رضا پهلوی در صورتی که مردم بخواهند پادشاه مشروطه خواهد بود.
این در حالی است که آقای پهلوی در بخش دیگری از سخنانش، اجبار یک شخص به پذیرش پادشاهی و مسئولیت را نقض حقوق بشر دانست و خطاب به هوادارانش گفت که اگر کسی نخواهد این سمت را بپذیرد و فقط به این دلیل که از خانواده پادشاهی است مجبور به پذیرش این پست شود، این نقض حقوق بشر است.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
رضا پهلوی آشکارا گفته است: «ما باید از این فرهنگ فردمحوری خارج شده و برویم دنبال سیستم محور کردن مسئله. باید نهادها را تقویت کنیم، فرد مهم نیست نهادها و ساختارها مهم هستند.»
هرچند که برخی از طرفداران نظام مشروطه، سلطنت را به عنوان یک ساختار نگاه کرده و سلطنت مشروطه را انتخابی می‌دانند.
حجت کلاشی یکی از این افراد است که در توییترش انتخاب رضا شاه را نیز بر مبنای دموکراسی و توسط مجلس دانسته است.
علیرضا کیانی از اعضای فرشگرد نیز همین نظر را دارد. او با رجوع به تاریخ مشروطه، انتخاب پادشاه را وظیفه مجلس و در نتیجه این نهاد را نهادی انتخابی می‌داند.
برخی از تحلیلگران درباره سخنان رضا پهلوی نظر مستقیمی نداده‌اند و گفته یا نوشته‌اند که منتظر اظهارنظر مستقیم خود او می‌مانند. گروهی هم نوشته‌اند که تا این سخنان به صورت کتبی و با امضای آقای پهلوی منتشر نشود، ارزش و اعتباری نخواهد داشت.
آیا فرزند آخرین پادشاه ایران به قول برخی از کارشناسان این "شهامت و شجاعت" را دارد که از یک تریبون رسمی اعلام کند که بر علیه سلطنت موروثی طغیان کرده و خواهان نظام جمهوری است؟
این اتفاق می‌تواند نقطه عطفی برای اپوزیسیون ایران باشد.